Παιδί και άγχος: ποια είναι τα σημάδια που πρέπει να προσέξεις.
Το άγχος δεν έχει ηλικία. Έρευνες αναφέρουν ότι ακόμα κι ένα βρέφος λίγων μηνών αισθάνεται άγχος όταν δεν ικανοποιείται η ανάγκη του για τροφή, ζεστασιά, αγκαλιά, όταν αποχωρίζονται κάποιον οικείο, ή όταν εγκαταλείπονται.
Τα κορίτσια έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν αγχώδεις συμπεριφορές και να εκδηλώσουν αντίστοιχα συμπτώματα σε σχέση με τα αγόρια.
Μην ξεχνάμε ότι είμαστε όντα της αλληλεπίδρασης και κάθε τι που συμβαίνει στην ζωή μας καταγράφεται σωματικά και ψυχικά. Υπό αυτήν την έννοια το άγχος είναι μία ψυχική “καταγραφή” πίεσης, ανικανοποίητου, μη διαχειρίσιμου. Αν προσπαθήσουμε να το κάνουμε λίγο πιο ξεκάθαρο και να το διαχωρίσουμε σε συναισθήματα το άγχος δεν είναι τίποτα άλλο από έντονο φόβο, ανασφάλεια κι ανησυχία. Μία έντονη αίσθηση ανησυχίας σαν κάτι συνεχώς να μου τριβελίζει το μυαλό και αν μην μπορώ να ησυχάσω.
Το άγχος στα παιδιά διαφέρει από το άγχος των ενηλίκων στο ότι είναι μία κατάσταση την οποία δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν και να εκφράσουν λεκτικά όπως οι ενήλικες, λόγω της διαφορετικής γνωστικής και αντιληπτικής ικανότητας. Δεν μιλάμε λοιπόν για “ομοιότητα” αλλά για αναλογία. Απλό παράδειγμα, ένας ενήλικας μπορεί να αγχωθεί γιατί το πρωί καθυστέρησε στην δουλειά του κι αντίστοιχα ένα παιδί θα αγχωθεί γιατί έχασε το βιβλίο του. Σε αυτήν την λογική ο ενήλικας αγχώνεται σκεπτόμενος ένα σενάριο που ο διευθυντής του τον επιπλήττει ή όποιες άλλες συνέπειες φαντάζεται ο καθένας. Το παιδί αγχώνεται με το σενάριο ότι θα το μαλώσουν η μαμά κι ο μπαμπάς, η δασκάλα θα το κάνει ρεζίλι μπροστά σε όλη την τάξη και θα του βάλει “κακό” βαθμό. Φαντάζεται λοιπόν και το παιδί κάτι αντίστοιχο.
Αυτό που διαφέρει δεν είναι απαραίτητα το τι πυροδοτεί το άγχος αλλά η ικανότητα διαχείρισης της εμπειρίας, κι η έκφραση της.
Το παιδί αισθάνεται το άγχος, το βιώνει, σαν πίεση, σαν αίσθηση αόρατου κινδύνου, σαν ανησυχία και ανασφάλεια. Τα παιδιά βιώνουν το άγχος ως κάτι γενικό και αόριστο που τα ενοχλεί, μία απροσδιόριστη δυσάρεστη και φυσικά αρνητική προσδοκία. Ο ενήλικας βιώνει το άγχος ως κάτι στοχευμένο και συγκεκριμένο, και τις περισσότερες φορές δύναται να αντιληφθεί την πηγή του.
Αιτίες άγχους σε ένα παιδί μπορεί να είναι:
αποχωρισμός από αγαπημένα πρόσωπα,
απώλεια προσωρινή ή μόνιμη,
μη ικανοποίηση των βιολογικών του αναγκών (τροφή, νερό, κλπ)
μη ικανοποίηση των ψυχικών του αναγκών (αγκαλιά)
τις συνθήκες διαβίωσης και τον τρόπο ανατροφής (υπερβολικές προσδοκίες
γονέων/ αδιαφορία – υπερπροστασία),
την ψυχική και συναισθηματική κατάσταση του γονέα
γενετική προδιάθεση
ιδιοσυγκρασία
μία ξαφνική κι απότομη αλλαγή στην καθημερινότητα του
το τραύμα, και η κακοποίηση (λεκτική, ψυχική και σωματική)
όπως άλλωστε ισχύει και για τους ενήλικες.
Εμείς οι γονείς χρειάζεται να θυμόμαστε ότι η παιδική ηλικία είναι αναπτυξιακά ένα στάδιο συναισθηματικών μεταβολών και αλλαγών, καθώς προσπαθούμε τότε να καταλάβουμε και να αφομοιώσουμε τον κόσμο γύρω μας, οπότε οποιαδήποτε αστάθεια προκύπτει σε σχέση με τα ήδη δεδομένα μας μπορεί να πυροδοτήσει το άγχος.
Όσο μεγαλώνει το παιδί κι αποκτά εμπειρίες πάνω στις οποίες “χτίζει”, όσο εξελίσσεται η γνωστική του ικανότητα κι η λογική σκέψη τόσο περισσότερο προσομοιάζει στην συνθήκη του ενήλικα.
Η διαφορά του παιδιού από τον ενήλικα είναι ότι το παιδί μη έχοντας τις απαραίτητες γνωστικές ικανότητες ακόμα δεν μπορεί να διαχειριστεί αυτό που του συμβαίνει, όπως πιθανόν ένας ενήλικας.
Ένα παιδί δεν διαθέτει τους απαραίτητους μηχανισμούς για να κατανοήσει τι του συμβαίνει πάρα μόνο λειτουργεί με το συναίσθημα, οπότε το πρώτο πράγμα που παρατηρούμε είναι αλλαγή στην συμπεριφορά του.
Συμπεριφορές στις οποίες χρειάζεται να δώσουμε σημασία, όταν προκύπτουν εκεί που δεν υπήρχαν πριν και φυσικά όταν δεν συνδέονται με οργανικά αίτια, είναι :
αποφυγή (συνήθως ό,τι προκαλεί το άγχος)
αντίδραση και αντίσταση
επιθετικότητα
διαταραχές στον ύπνο (αϋπνία, υπνηλία, εφιάλτες)
διαταραχές στην όρεξη (λαιμαργία, ανορεξία)
ονυχοφαγία
ευερεθιστότητα κι ανεξήγητο κλάμα
νυχτερινή ενούρηση (ενώ έχει ξεπεραστεί το στάδιο)
πόνοι (που συνήθως αλλάζουν σημείο εντοπισμού)
γαστρεντερικές ενοχλήσεις
πονοκέφαλος
ζαλάδες
υπερκινητικότητα
διάσπαση προσοχής
απομόνωση
εκλογίκευση
μυθοπλασία (π.χ. τέρατα ή φανταστικές ιστορίες αληθοφανών συμβάντων)
σε ακραίες περιπτώσεις φτάνει μέχρι και την τριχόπτωση, τις αλλεργίες και τις δερματικές παθήσεις, όπως στους ενήλικες.
Η σωματοποίηση του άγχους, δηλαδή η εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, σημαίνει ότι τα πράγματα είναι αρκετά σοβαρά και η ψυχική φόρτιση του παιδιού είναι ιδιαίτερα έντονη, άρα χρειάζεται άμεσα βοήθεια από ειδικό. Απευθυνόμαστε πρώτα στον παιδίατρο που παρακολουθεί το παιδί ο οποίος και μας κατευθύνει μετά στην ανάλογη ειδικότητα συνήθως παιδοψυχολόγο.
Ο συνηθέστερος παράγοντας που σχετίζεται με το άγχος που εκδηλώνει ένα παιδί συνδέεται με τις συνθήκες που βιώνει μέσα στο σπίτι και την οικογένεια του. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό αναζητά λύση στο πρόβλημα η οικογένεια ολόκληρη, ως μία οντότητα.
Ας θυμόμαστε ότι η οικογένεια είναι ένα σύστημα αλληλεπίδρασης κι ό,τι συμβαίνει σε κάθε της μέλος επηρεάζει τους πάντες μέσα σε αυτήν.
Μετά από 20 σχεδόν χρόνια ενασχόλησης με τον άνθρωπο είμαι πεπεισμένη ότι είμαστε η σύνθεση αυτού που γεννιόμαστε και αυτού που γινόμαστε. Σπούδασα Ψυχολογία (Bachelor of Science Psychology, University of La Verne California) και έκανα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές (MSc) στην Συμβουλευτική Ψυχολογία με έμφαση στην Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Προσέγγιση (MSc Psychological Sciences and Counselling, Teesside University). Ακολούθησε εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία και περαιτέρω στις εξαρτήσεις, στο ζευγάρι και την οικογένεια, και στην γονιμότητα. Είμαι επίσης θεραπεύτρια Ρέϊκι με τον βαθμό του δασκάλου (Master), κάνω συνεδρίες θεραπείας Ρέϊκι και οργανώνω σεμινάρια εκπαίδευσης. Συνεργάζομαι με τηλεοπτικές εκπομπές, περιοδικά, bloggers και ιδιώτες ιατρούς και ιατρικά κέντρα.
Όταν πριν 12 χρονια έγινα κι εγώ μανούλα συνειδητοποίησα βιωματικά την αλλαγή στην ποιότητα ζωής μας, το κενό στην εκπαίδευση γονέων αλλά και την δίψα μας για εφικτές και πρακτικές συμβουλές. Από τότε ασχολούμαι εντατικά με τις οικογένειες και τα ζευγάρια, με την ψυχοεκπαίδευση γονέων αλλά και με το πως να ζούμε όλοι μαζί την ζωή που ονειρευόμαστε· πως να κάνουμε εφικτή την θεωρία!
Πιστεύω στην δύναμη της αγάπης και του ανθρώπου και στην επένδυση μας στον ίδιο μας τον εαυτό. Με καθοδήγηση και δέσμευση μπορείς πάντα να πετύχεις τον στόχο σου! Μου αρέσει πολύ η εργασία μου και νιώθω απέραντη χαρά όταν αποδίδει ο κόπος που καταβάλλουν οι ίδιοι οι θεραπευόμενοι μου για τον εαυτό τους! Είναι εξάλλλου η ζωντανή απόδειξη ότι λύσεις υπάρχουν και “δουλεύει αν το δουλέψεις”!
Στόχος μου η ισορροπία κι η ολιστική ευημερία του ατόμου και κατ’ επέκταση όλης της οικογένειας!
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου στο info@rootsandroutes.gr
& εδώ www.rootsandroutes.gr
Οι συνεδρίες (ατομικές ή ομαδικές) γίνονται στα Ελληνικά και στα Αγγλικά, και φυσικά διαδικτυακά!”
